In het oude Rome had je brood en spelen. Bekend. Het huidige voetbalspektakel wordt er wel eens mee vergeleken, en ik denk dat er inderdaad een paar overeenkomsten zijn.
Ten eerste de plaats van handeling: een stadion, (en voor de wagenrennen een circus maximus, een renbaan met tribunes). De slachtpartijen in het Colosseum laten zich niet vergelijken met het voetbal. De emotionele toestand van de toeschouwers ook niet echt, want velen raakten bij het zien van moorden die gepleegd werden in een soort bloeddorstige schemertoestand: tegen wil en dank soms, zoals je bij sommige klassieke schrijvers kunt lezen.
Daarbij vergeleken is het voetbal toch een tam spelletje.
Maar er waren wel gladiatoren die het tot een heldenstatus brachten en door vrouwen aanbeden werden. Er waren erbij die steenrijk werden en in kasten van villa’s woonden. Dus wel een beetje als de grote voetbalsterren van nu.
Een ander deel van die spelen had een volkomen andere status. De wagenrennen leken in veel opzichten meer op het huidige voetbal dan het geweld van gladiatoren. Het competitie-element was hierbij dominant. De deelnemers waren opgesplitst in partijen, en de supporters dus ook. Er zijn verhalen bekend van confrontaties tussen verschillende groepen die doen denken aan de animositeit tussen de Ajax- en Feyenoordfans. Het ging er in die oude tijden heftig aan toe. De mensen zijn in die paar millennia niet echt veranderd wat dat betreft.
We kunnen er natuurlijk de draak mee steken; graag, maar dit sociaal gedrag beperkt zich niet alleen tot de sport. Het kan over van alles gaan; competitie zit in ons DNA. En er is een beroepsgroep die daar garen bij spint, want de journalistiek zal geen gelegenheid voorbij laten gaan om welke controverse dan ook, zoveel mogelijk op te blazen. Dat betekent altijd kassa. De kwaliteitskranten doen er gretig aan mee.
Maar een gebeurtenis als het NIKA-OPROER hebben ze tot nog toe niet mogen verslaan.
In het Byzantium van rond het jaar 500 waren de twee partijen, de blauwen en de groenen, zo gepolitiseerd, dat ze bezig waren de totale samenleving in hun greep te krijgen. Gesteund door rijke en invloedrijke burgers begonnen ze eisen te stellen aan de regering. keizer Justinianus werd bedreigd. Hij moest verschillende wetten die hij had ingesteld weer intrekken, anders…
Na afloop van de laatste wagenrennen liep het zo uit de hand dat driekwart van de stad werd verwoest en in de as gelegd. De groenen zwoeren een nieuwe keizer te zullen kronen en bestormden het paleis. Justinianus wilde vluchten, maar zijn vrouw wist hem ervan te weerhouden.
Hij slaagde erin zijn leger te mobiliseren en liet een ongekende slachting aanrichten onder beide facties. Er waren 30.000 doden…
Nog een persoonlijke ontboezeming tot slot; ik heb zelf regelmatig behoefte om het torentje of paleis Soestdijk te bestormen, wanneer Ajax weer eens verloren heeft. Er wil alleen nooit iemand meedoen.
Dark Horse
Goed om de belangrijke rol van competitie in ons DNA te belichten. We zijn geneigd die rol te onderschatten in vergelijking met andere basale menselijke motieven.
Bertrand Russell noemt rivaliteit als een van de vier fundamentele drijfveren van de meeste mensen. De andere drie zijn hebzucht, ijdelheid en machtswellust.
Competitie manipuleert loyaliteit. Een fanatieke Ajax-supporter als Dark Horse is ongetwijfeld bereid Timber een bovengemiddelde hartkwaal toe te wensen maar staat uitzinnig te juichen als Quinten scoort voor Oranje.
Bij het schaken is het niet anders. Met het grootste gemak switchen we van de (ijdele) hoop dat Sander Schilthuizen als concurrent in de interne competitie fors veren laat naar de (vurige) wens dat hij in een bondswedstrijd briljant zegeviert.
Mijn verlangen / drang naar competitie is niet zo groot, vooral niet op de donderdagavond, maar misschien ken ik mijzelf nog niet goed genoeg!