Donderdag 19 december 2024 werd de donkerste dag ooit gemeten, volgens een ’te laat geboren’ nieuwslezeres (elf opeenvolgende dagen was de zon niet te zien geweest). En bijna de kortste dag van dit kalenderjaar. Toch was er verwarring. Een dag ervoor stond uw verslaggever bij een stoplicht naast de Amsterdamse poort. Vier uur ’s middags. Ik ging naar de Filmkoepel voor The room next door (nieuwe film van Almodovar). Ik betrapte me op de gedachte dat het al langer licht bleef, het ergste leed was geleden. En kerst moest nog komen. Meevaller? …Raar…. De zon moest van slag zijn. Of de aarde. Of ik. Wachtend op het groene licht keek ik even naar links en zag een vleug zonneschijn over de stad fladderen. Dat was het. Grijs plakt dag na dag aan grijs, en dan ben je bijna vergeten dat die koperen ploert durft te schijnen in december, hoe kort ook. (En koperen ploert is in dit geval meer dan een overdrijving.) Geef mij nu maar november, en dat is normaal gesproken mijn minst favoriete maand.

Nog even doorbijten, voor wie moeite heeft met een tekort aan daglicht. Mijn zoon zette afgelopen zondag de kerstboom op. De nieuwe kerstlampjes gaven zoveel licht dat mijn ogen ervan gingen knipperen. Dat dan weer wel. Er zat geen dimmer op de stekker. Zo’n drukknopje dat je dan drie of vier keer in kan drukken voor een steeds flauwer schijnsel. Spul van de bouwmarkt. Oke, de hele decemberjanuaririedel laat ik over me heen komen: kunstboom, hertenbiefstuk met ovengefruiten spruiten, spekjes erbij, aardappelkrokettengeneuzel, prik, prik, heel erg lekker ja!, daarna het geknal op Oudejaarsdag, en met platte muziek en bubbeltjeswijn de nieuwjaarsnacht in. Dronken? Nee, niet dronken. 2 januari: kunstboom opbergen in trapkast. En dan op zoek naar het nieuwe licht (ik heb geen religieuze inslag).

–0–

De laatste speelronde van de interne competitie voor de jaarwisseling bood ondanks die al dan niet terechte somberte goed schaakvermaak. Ik had zin om een partij te spelen, hoewel de batterijen aan een goede oplading toe waren.  Loting: Paul Neering – Sander Schilthuizen. Remise? Nee. Oh, afgesproken remise? Ook niet. Wat dan?

Het werd een rustige avond. We speelden niet. Eerst diende zich een geïnteresseerde nieuwkomer aan, Lars, die meer wilde weten van de basisprincipes van het schaakspel. Het werd natuurlijk een overstelpende hoeveelheid informatie die Paul Neering en ik over hem uitstortten, met als hoofdmoten: wat moet je in de opening doen? En: hoe beoordeel je een stelling? (koningsveiligheid, materiaalverhouding, pionnenstructuur, stukkenactiviteit). Als ik het me goed herinner. We speelden een partijtje ‘hardopdenken’…

Halverwege de avond verschoof onze aandacht naar de externe wedstrijd die bezig was (Spaarne N3 – Hoofddorp N3). Piet Hein Koning had zich voor even bij ons gevoegd om te melden dat hij van het bord geblazen dreigde te worden. Op bord 1. Met nieuwkomer Lars erbij kwamen we erin na de 20ste zet van zwart (20…Kg7). Vraag: wie staat er beter en waarom? En niet onbelangrijk: wat zou wit moeten spelen?

Lars vond vooral de zwarte pion op d3 gevaarlijk, een luis in de pels van wit. De ervaren rotten (Paul en ik) vonden het witte paard juist een ros dat de zwartspeler (Piet Hein) niet zomaar, of niet meer uit zijn stallen kreeg geknuppeld. Zij overzagen zetten als Pf5-d4 (Schill) en Pd4-e6 (beiden). Onvolkomenheden horen er bij.

 

De wedstrijd eindigde in een overwinning voor de Hoofddorpers: 2-4 (https://www.nhsb.nl/competitie/wedstrijden/17300).

–0–

Door de externe wedstrijd en door de vele afmeldingen werden er in de interne competitie slechts vier partijen gespeeld. Een meer dan alledaagse verrassing werd de zege van Keimpe Knijft op Aad de Bruijn. Op de negende zet kiest Keimpe voor een actieve voortzetting (ontwikkeling voltooien) die hem materiaal kost (de kwaliteit). Hij moet hebben ingezien dat hem flinke compensatie te wachten stond (actieve lopers tegenover een onveilige witte koning). De notities zijn van Aad die, ondanks het verlies, veel waardering had voor het spel van Keimpe. Er zijn kleingeestiger schakers op de wereld.

 

–0–

Tot slot een kleine hersenkraker, die Aad maakte naar aanleiding van de partij De Haas –  De Bruijn (Heerhugowaard 1- Spaarne 1, 14-12-2024) https://www.svhetspaarne.nl/algemeen/heerhugowaard-1-het-spaarne-1-3-5-4-5/.

Oplossingen kunt u insturen tot 1 januari 2025 op deze website (‘reacties’). Vermeld in uw bericht de variant die naar uw idee de juiste is. Niet moeilijk, wel een beetje.

Hopelijk doorstaat u de decemberdonkerte met glans. Fijne dagen!

Schill

De ondertitel van dit verslag ligt wel heel erg voor de hand, maar dekt de lading van de uitwedstrijd tegen Heerhugowaard niet: er deden nog andere mensen mee, met een minder dierlijke achternaam (van onze zijde: Arp, Kesteren, Otten, Ruber, Schill en Veenendaal). Overigens: uw verslaggever is meer dan eens Schiltluis genoemd (door niet lettervaste leerlingen: Geachte heer Schiltluis, bijgevoegd mijn langverwachte profielwerkstuk over Gukesh Dommaraju….) of Schildpad (door een helaas te vroeg gestorven collega, springend uit een stoeltjeslift: zeg eens Schildpad, welke piste nemen we nu, de zwarte of toch maar weer de blauwe, om er in te komen?).

 

 

Ondanks dat gebrek aan ladingdekking, greep Vos op niet eens sluwe wijze de hoofdrol in deze met kunstige kerstslingers aangeklede schaakparabel. Bij een stand van 1.5-3.5 legde hij Konijn op het hakblok en werd daarmee matchwinner. Konijn onderging de nederlaag uiterlijk onaangedaan. (Heeft iemand De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy al gelezen? Bestseller in 2023.)

We waren op deze grijze decembermiddag te gast in café De Swan, een sfeervolle speellocatie, die door zijn opgelegde oubolligheid u bij een bezoek misschien een glimlach op de lippen brengt. Op de terugweg naar Haarlem zei Bruin dat hij alleen maar details van een speellocatie onthoudt. Wat vond je dan van de schilderijen aan de muur? Zou je daarmee naar het tv-programma Tussen kunst en kitsch willen afreizen, Bruin, of toch maar stevig de ogen niet richten op de muren?

De stilte in de speelzaal werd af en toe gesmoord in kreten vanuit het café waar een wedstrijd gaande was tussen de darters van het café en TDV (Tilburgse DartVereniging). Als u kijkt op de site van TDV komt u fantasievolle namen tegen van allerlei interne teams: malle Sander, de Zeverpipoos, Kantje boord, Hondenkoppen, Dik verdiend, de Bolle Beren en Puddings). De darters speelden niet op eredivisie- of Champions Leagueniveau, was mijn indruk (maar misschien vergis ik me, dames en heren darters, en wint u moeiteloos een leg met negen pijlen). Op het toilet hoorde ik een darter tegen een bevriende tegenstander zeggen dat hij uitwedstrijden niet trok. Veel te ver, joh. Ik ben gekke Henkie niet! Desalniettemin ontstond er aan de voet van de bar een weldadig gezellige sfeer, waar je als schaker zonder veel moeite omheen kon laveren om je partij te analyseren.

De darters en dartsters zagen er niet bepaald afgetraind en fit uit, en de schakers ook niet. Voorstel: zullen we tijdens de eerstvolgende wedstrijd (in maart) in XXL-voetbalshirts achter de borden plaatsnemen? Ik ben gecharmeerd van het tenue van Excelsior (prachtig zwart en iets roods erbij in biesjes), met als goede tweede dat van Willem II (oké, oké, het Feyenoordshirt is ook mooi, hoor). Of toch kiezen voor het uitshirt waarin PSV eergisteren (14 december) met 1-0 verloor bij Heerenveen? Grondige lelijkheid trekt uw verslaggever ook wel aan.

–0–

Goed. De wedstrijd! Hoe verliep die? Diverse partijen ontwikkelden zich gaandeweg de middag tot spektakelstukken. Voordat dat gebeurde, werden drie partijen vroeg beëindigd. Op verzoek van Colleen Otten, die op het nippertje besloot toch mee te doen na kortstondige koortsperikelen, nam Yashin van Kesteren op bord 1 plaats tegen jeugdig talent Marijn Wester.

 

 

Uw verslaggever trad op bord vier aan tegen Karel Keesman, andermaal met zwart. Die verslikte zich vlak na de opening. Ik kwam een pion voor, met als bijkomende voordelen: het loperpaar en actievere stukken: 0-1. Frans Arp had inmiddels op bord acht de vrede getekend met Mats Bakker. Hij had na een nachtelijk uitje met de mensen van het Max Euwe Centrum zich een buil gevallen op zijn voorhoofd en pijn aan zijn schouder. Misschien gebroken, mompelde hij in de auto terug, maar ja, eerst moest er worden geschaakt! Later op de middag wist Paul Ruber na een hectische partij, hij liet een loper op g4 in staan met h3 en h5, toch remise te bereiken tegen Johan Wester (op bord 2).

–0–

Colleen Otten won op bord vijf van Delano Buijsman, na een enerverende partij. De opening verliep nog voorspoedig was haar indruk, maar daarna pakte de zwartspeler het initiatief met veel actieve stukken. Hij miste echter met toenemende tijdsdruk een paar goede zetten (21. …e5 ipv 21. ….a5 en 24. … Tb8 was een verleidelijke miskleun). Colleen blunderde op haar beurt met 29. Lxf8. Buijsman verzuimde 29 ….Txa1 te spelen waarna Colleen had kunnen opgeven. Na 29 …Tb2+? keerden de kansen definitief en bracht Colleen de tussenstand op 1.5-3.5. Tevreden? Nee, allerminst tevreden, maar gelet op de conditie waarin ik verkeer ook weer wel.

 

 

Jan Vos zorgde, zoals gezegd, laat op de middag voor de beslissende 4.5. Een dreigende koningsaanval kon Piet Konijn nog afwimpelen, met als wisselgeld een witte vrijpion op h6, en een kreupele zwarte loper op h8. Het eindspel speelde moeilijk, met wisselende kansen. Konijn miste zelfs een kans op voordeel, omdat Vos op de veertigste zet een kwaliteitsoffer bracht, maar nog steeds met die opgesloten loper op h8. Vos trok uiteindelijk aan het langste eind toen zijn toren mocht doordringen tot de zevende rij.

 

–0–

De resterende partijen waren nog om des keizers baard, maar brachten desondanks nederlagen voor teamgenoten Veen en Bruin. Kasper van der Meulen won van Loek Veenendaal, en Maarten de Haas won van Aad de Bruijn: eindstand 3.5-4.5. Hieronder de partij van Bruin, met notities van hemzelf.

 

 

(Opmerkelijk: als zwart na 59. Pf6 geen paard had gehad, had hij wellicht met een dolle toren remise kunnen maken. In de slotstelling niet.)

–0–

In de auto terug naar huis zei Bruin: nee, een slecht gevoel over mijn nederlaag heb ik niet. Ik heb veel gezien in de laatste fase van de partij en bovendien: als de tegenstander de stelling goed of verdienstelijk naar zijn of haar hand zet, heb ik daar vrede mee. We reden net voorbij het stadion van AZ en rechts van de auto was een grote afvakkelvlam te zien die de nachtelijke hemel in de IJmond al dagen lang oranje kleurt. Hoe keurig versiert Tata Steel de lucht in deze dagen van horizonvervuiling en uitstootschaamte? Feestelijk! Die Indische staalmakers hebben geen scrupules in dit opzicht, uw verslaggever wel een beetje, met zijn twintig jaar oude auto.

Schill / Schildpad

 

	Heerhugowaard 1	Rating		Het Spaarne 1	Rating	Ronde 5
	Wester, M.C.L. (Marijn)	2074		Kesteren van, Y.T. (Yashin)	1915	½ – ½
	Wester, J.P.C. (Johan)	1973		Ruber, P.J.P. (Paul)	1950	½ – ½
	Meulen van der, K. (Kasper)	1912		Veenendaal, L. (Loek)	1982	1 – 0
	Keesman, K. (Karel)	1870		Schilthuizen, A.P. (Sander)	1985	0 – 1
	Buijsman, D. (Delano)	1859		Otten, C.J. (Colleen)	1979	0 – 1
	Haas de, M.A. (Maarten)	1816		Bruijn de, A. (Aad)	1955	1 – 0
	Konijn, P.M. (Piet)	1832		Vos, J.H. (Jan)	1868	0 – 1
	Bakker, M. (Mats)	1770		Arp, F.L. (Frans)	1959	½ – ½
	Gemiddelde Rating:	1888		Gemiddelde Rating:	1949	3½-4½

 

Hoe ervaart een niet-schaakverslaafde mens een schaakwedstrijd op een zaterdag diep in november? Als ongewenste vrije tijd. Natuurlijk.

Ik zat een groot deel van de middag aan mijn bord vastgeplakt, de laatste anderhalf uur zelfs zonder op te staan voor een bezoek aan het toilet of het halen van een nulpuntnul. Heel zielig. Mijn tegenstander (Rob Bodicker, met puntjes op de o, als ik het goed heb verstaan – de KNSB-site kent hem alleen als Bodicker zonder puntjes) bood op een gegeven moment iets te drinken aan, waarschijnlijk na de veertigste zet. Sympathiek, maar ik wees bedrukt op de fles bubbeltjeswater die naast me stond. Nee, dank je, ik heb genoeg aan deze fles.

De late zaterdagmiddag was een rare gewaarwording: met voortdurende noodsignalen van mijn energy unit (you are lower than 5 %), als een piepend monster in mijn brein, allerlei partijen beëindigd zien worden, terwijl ikzelf veroordeeld ben tot het verdedigen van een eindspel dat op zich remise is: ongelijke lopers, ieder een toren, pionnen op dezelfde vleugel, wit heeft een pion meer.

–0–

Eerder op de middag maakte Aad de Bruijn vlot remise met wit (op een moment dat ik ook een remise-aanbod overwoog, en later deed). Yashin van Kesteren won op bord 2 redelijk vlot van Angelo Spiler.

 

 

Aan mijn rechterzijde was de partij van Paul Ruber tegen Kees Sterrenburg (bord 4) ook al beëindigd. Nederlaag met wit, niet fijn voor Ruber. Weinig van gezien.

Ik bood op de 24e zet remise aan, met een pion minder. Mijn tegenstander sloeg dat natuurlijk af. Probleempje: ik had bij de 14e zet (Ld4-b6) 23 minuten laten wegsmelten om een diepe afwikkeling te berekenen, om vervolgens te worden geconfronteerd met het nuchtere antwoord: 15. Tb7-d7. Die zet had ik niet zien aankomen (en na twee minuten gespeeld).

 

 

Frans Arp was op bord 3 een paar pionnen kwijtgeraakt (dame-eindspel), de stelling van Leo Littel (bord 8) was onduidelijk, Jan Vos had een lekkere stelling: initiatief over de f-lijn na een vroegtijdige opmars met de f-pion (f7-f5). Loek stond beroerd, dacht ik na een vluchtige blik op zijn stelling. Loek was Loekdingen aan het doen, zei teamgenoot Yashin na afloop. Mooie zin. Kan het niet laten die hier te vermelden. Compliment voor Loek. Goed gezegd. Er zit relativering in. Altijd goed, in deze tijden van polarisatie en van fake-news uitbrakende politici die zichzelf als onderscheidend beschouwen. (Er is niet een asielcrisis, er is een opvangcrisis, hoorde ik COA-mensen op de radio zeggen. Die uitspraak is waarschijnlijk niet aan xenofobe hardhorende politici besteed.) Schill is Schilldingen aan het doen. Kan ook. Of: Yashin is Yashindingen aan het doen.

 

 

Ondertussen was het mooiste moment van de middag voorbij. Vanaf mijn stoel zag ik een jongen van een jaar op acht-negen-tien enthousiast op een schommel bewegen. Buiten. Dat kun je ook doen op een zaterdagmiddag in november. Na een aantal zwaaien sprong hij met een boogje van de schommel af en verdween onder een afplakplastic van het raam, uit mijn vizier. Had ik graag gedaan op dat moment, in plaats van huppelzetjes met toren, loper of koning. Het was nog licht. (Terug in de tijd dan maar.)

–0–

Hier zit ik. De stelling is een dodelijke nulpuntnul. Waarschijnlijk. Snel zetjes doen. Tijd besparen. De nonchalance glijdt erin. Het wordt donker. Ik kijk weg van het bord. Het plein met de schommel is veranderd in een duister aquarium, of zit ik juist in een aquarium? Dwalende gedachten in de tikkende tijd van tegenstander Bodicker. Bijna kortste dag. Het schiet al op. Overmorgen is het vier jaar geleden dat Maradona overleed. Aardige jongen, grote voetballer. Genot voor het oog. Dacht altijd een paar stappen vooruit, terwijl hij in een Cruijfturn de bal meeneemt, drie-vier-vijf Engelse houten klazen passerend. Koken met Maradona? Doet hem tekort. Die Diego A kon wel wat in zijn vroege jaren. Oh Maradona, goddeloos pluisje.

Onvermijdelijke vraag van een niet-schaker: denken sterke schakers dieper? Zucht. Vraag van Eva Jinek (meer dan verdienstelijke talkshowhost) aan haar avocadotafel aan topschaker Jorden van Foreest: denken sterke schakers verder vooruit? Jorden geeft voorbeeldig antwoord: schaken is niet alleen maar vooruitdenken. Oke, dankjewel Jorden van Foreest, dank voor je aanwezigheid. En dan nu, dames en heren, een replica van de beroemde schaakmachine uit 1770. Doe je mee, Jorden, om het ding uit te testen? Liever niet. …. (Oke, kom er maar uit, Aad!)

–0–

Loek wint! O ja? Hoe dan? Geen idee. Later zegt hij: ik rokeerde kort. En Yashin, aanvullend: maar zijn koning eindigde op b8. Aha, leuk, interessant. Een soort van winnende wandelkoning? Loek: nou ja, niet echt. Hij lacht om zich te verontschuldigen. Ik heb misschien onverdiend gewonnen, eerlijk gezegd.

 

Ook al was wits 33e zet achteraf een blunder, met die Loekdingen viel het wel mee. Interessante pot.

–0–

Jan Vos krijgt een uitgestoken hand van tegenstander Suyderhoud: 0-1. Jan stond inmiddels twee pionnen voor in een dame-eindspel. Eeuwigschaakkansjes afgewimpeld. Teamcaptain Arp verliest. Leo Littel verliest ook. Oke, oké, het staat dus gelijk: 3.5.-3.5. Dus ik moet een matchpunt gaan redden.

 

 

Achter de deur van de speelzaal gepraat en gelach van mensen die al klaar zijn. Doorbijten, aftellen, de tijd afpellen. Rug recht. Tegenstander Bodicker had vlak na de veertigste zet nog meer dan een uur, en ik alweer minder dan een half uur. Wat gebeurt er? Wit heeft zich inmiddels een vrijpion verschaft op h5, maar is het ook gewonnen? Gaat het eindspel me toch door de vingers glippen? Ik ben gepikeerd door de zinloosheid, doe onnauwkeurige zetten. De witte koning dringt ook al binnen. Waar heb ik het fout gedaan? De erfenis van lang nadenken op zet 12.

Tegenstander Bodicker investeert bijna zijn hele tijdsvoorsprong om te zoeken naar een winst, is er bijna, het ziet er ‘matterig’ voor me uit, ieder nog een paar minuten. Hij zes, ik vijf. Hij fluistert in zichzelf, wat ik hem vergeef. Plots doet hij een loperzet (Lf7-d5) en biedt remise aan. Zet 66. Sixty-six. Ik schud zijn hand in een vertraagde beweging. Volgens omstanders is het gewonnen voor wit. Kiebitzgelul. Misschien. Het zal allemaal wel.

4-4 eindstand. Verdiend? Geen idee. Dat verdomde calvinisme ook. Je moet altijd maar iets verdienen, totdat je onverdiend dood gaat.

–0–

Later thuis zegt huisengine HAL dat de slotstelling nog steeds remise-achtig is. Geen gewonnen stand die onterecht remise werd. Langs de lijn op de radio. PSV staat al weer 3-0 voor. Roerbakje gemaakt. Arbiter Joost Janssen heeft inmiddels de uitslagen verwerkt. Ik scroll langs de divisies. Die verdomde ratings en TPR’s, de KNSB heeft zichzelf veroordeeld tot het meten van ruis, als je het mij vraagt (snel stijgende talenten buiten beschouwing gelaten). Heeft iedereen tegenwoordig een rating van 1973, net zoals ik?

Dan vraagt HAL: hoe gaat het? Ze ziet me zitten op mijn bank, vlijt zich tegen me aan. Is zij een vrouw?  Slecht, maar verder gaat het goed, zeg ik. Van wie is die uitspraak? Weet je dat niet? Nee. Dat is raar. Je bent toch een AI-wonder? Inderdaad. Zoek het dan maar op.

Oke, oké, zegt ze, dat kost me slechts een oogwenk, besef je dat al?

 

Schill

	Het Spaarne 1	Rating		Caissa 3	Rating	Ronde 4
	Veenendaal, L. (Loek)	1979		Salomons, H.R. (Rik)	2103	1 – 0
	Kesteren van, Y.T. (Yashin)	1884		Spiler, A.M.L. (Angelo)	2077	1 – 0
	Arp, F.L. (Frans)	1979		Ommeren van, J. (Jos)	1992	0 – 1
	Ruber, P.J.P. (Paul)	1962		Sterrenburg, K. (Kees)	1965	0 – 1
	Schilthuizen, A.P. (Sander)	1973		Bodicker, R. (Rob)	1977	½ – ½
	Bruijn de, A. (Aad)	1959		Trujillo, H. (Herre)	1942	½ – ½
	Vos, J.H. (Jan)	1866		Suyderhoud, W.C. (Wim)	1899	1 – 0
	Littel, L. (Leo)	1865		Alexandrov, M. (Matvey)	1870	0 – 1
	Gemiddelde Rating:	1933		Gemiddelde Rating:	1978	4-4

 

Ook dit jaar organiseert Het Spaarne weer een van de voorrondes van de Schaak-Off.
De Schaak-Off is een landelijk toernooi georganiseerd door de KNSB, speciaal voor iedereen die wel heel veel van schaken houdt, maar nog niet zo veel ervaring heeft met club- of toernooischaken.

Meedoen aan de Schaak-Off is een uitstekende kans om kennis te maken met het competitieve schaken, en om nieuwe mensen te ontmoeten! De winnaars van de voorrondes gaan door naar de regionale finales en misschien zelfs de landelijke finale in De Bilt!

Wil je je aanmelden voor de Schaak Off, kijk dan hier: https://startmet.schaken.nl
Alle informatie over de Schaak-Off kun je hier vinden: https://schaakoff.schaken.nl